Stary Ratusz w Olsztynie został zbudowany w drugiej połowie XIV wieku, tuż po uzyskaniu przez Olsztyn praw miejskich. Do 1915 roku stanowił on siedzibę władz miasta.
Początkowo budynek składał się tylko z jednego skrzydła, umiejscowionego w południowo-zachodniej stronie Rynku. W 1620 roku uległ spaleniu, podobnie jak większa część miasta. Cztery lata później został odbudowany. Jego oblicze zmieniło się wówczas całkowicie. Władze miasta okupowały wówczas całe piętro budynku, podczas gdy parter przeznaczony był dla celów handlowych. W czasie przebudowy pojawiła się również wieża, służąca za wartownie. W piwnicach Starego Ratusza również kwitnął handel.
W drugiej połowie XVIII wieku doszło do generalnego remontu budynku, natomiast w 1880 roku ze Starego Ratusza całkowicie zniknęły stanowiska handlowe. W czasie dwudziestolecia międzywojennego w miejscu dawnego browaru stanęło trzecie, północno-wschodnie skrzydło budynku (drugie, północno-zachodnie zbudowano w połowie XVIII wieku).
W 1945 roku Stary Ratusz został spalony po raz drugi. W latach 1946-1949 doszło do rekonstrukcji budynku. Po odbudowie zabrakło już charakterystycznej dla tego typu budowli wieży. W 2003 roku z okazji 650-lecia miasta budynek ratusza przeszedł kapitalny remont. W tym czasie zdecydowano się na odrestaurowanie wieżyczki, a pod warstwą tynku w części południowej budynku odkryto oryginalne elementy gotyckie, w tym tzw. „ośle grzbiety”, które są charakterystyczne dla późnego gotyku.
Największą wartość zabytkową posiadają średniowieczne piwnice, umiejscowione w południowo-zachodnim skrzydle. Obecnie są one niedostępne dla zwiedzających, gdyż po II wojnie światowej zasypano je żużlem. Aktualnie największą atrakcją dla turystów są zegary słoneczne umieszczone na zewnętrznych ścianach budynku.
Obecnie budynek Starego Ratusza jest siedzibą Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej.
