Rewolucja Industry 4.0 wniosła do przemysłu digitalizację na niespotykaną dotąd skalę. Czujniki, terminale i wszechobecny Internet pozwoliły na wymianę ogromnych ilości danych i dostosowanie standardów operacyjnych do dynamicznie zmieniającej się sytuacji. Powszechne stało się używanie różnej klasy oprogramowania – dziesiątki segregatorów i arkuszy, tysiące wewnętrznych telefonów i spotkań zostały zastąpione przez surowe interfejsy i dashboardy różnego rodzaju aplikacji. W biznesie produkcyjnym najczęściej mówi się o konieczności wdrożeń systemów ERP, WMS czy MES. Czym one są i jakie są ewentualne różnice pomiędzy nimi?
W standardowej firmie zazwyczaj funkcjonuje jednocześnie wiele różnych wydziałów i każdy z nich, poza swoimi bieżącymi zadaniami, musi komplementarnie uzupełniać i wspierać pracę pozostałych. W przeszłości radzono sobie z tym wyzwaniem poprzez wdrażanie oprogramowania, które miało optymalizować pracę wewnątrz działu – zaoszczędzony w ten sposób czas miał być poświęcany na sporządzanie raportów i zestawień, uczestnictwo w naradach międzydziałowych, etc. Ilość danych i stopień skomplikowania operacji na nich zaczął być jednak na tyle duży, że straciło to sens. Stało się to przyczynkiem do tworzenia oprogramowania klasy Enterprise Resources Planning (ERP), które miało zbierać w jednym miejscu dane z wielu obszarów funkcjonowania firmy jednocześnie.
Obraz, widziany z dużej wysokości
W dawnych czasach, wodzowie zajmowali pozycje na wzgórzach, by mieć pełen ogląd sytuacji na polu bitwy i stamtąd dowodzili swoimi oddziałami. Współcześnie, kadra zarządzająca w firmach używa oprogramowania ERP do sprawdzania sytuacji na wybranych odcinkach “frontu” – sprzedaży, łańcuchu dostaw, kadrach, produkcji, zaopatrzeniu i magazynie, aby móc podejmować możliwie najlepsze decyzje i mieć pełną świadomość ich kontekstu. Można powiedzieć, że to rozwiązanie stanowi rodzaj klamry dla każdego innego systemu oprogramowania w firmie. Nie ma w tym żadnej przesady, ponieważ baza danych, na jakiej pracuje ERP, integruje większość istotnych danych odnośnie funkcjonowania firmy w jednym miejscu. Poza ścisłą kadrą zarządzającą, żaden pracownik nie miałby potrzeby mieć dostępu do tylu informacji. Jednocześnie, pracownik konkretnego działu powinien znać status prac, które bezpośrednio go dotyczą, znać swoje zadania, terminy realizacji, itd. ERP nie znosi przecież potrzeby funkcjonowania specjalistycznego oprogramowania w kluczowych działach firmy – on tworzy przestrzeń do prezentacji danych, które mogą zostać z takich systemów wyeksportowane i pomaga im zaistnieć w szerszym kontekście.
Stany magazynowe pod kontrolą
W realiach firm produkcyjnych, niektóre kluczowe działy stają się państwami w państwie. Koordynacja ich prac ma decydujące znaczenie dla sprawności operacyjnej firmy. Takim działem z pewnością jest m.in. magazyn. Ta część przestrzeni, gdzie są składowane komponenty i półprodukty, niezbędne do produkcji, musi zapewniać pełne pokrycie potrzeb bieżących, począwszy od realizowania zleceń bieżących przez prace serwisowe i naprawcze aż po prace rozwojowe, wykonywanie prototypów, testów, itd. Brak choćby jednej śrubki może powodować wstrzymanie ważnych procesów i, w konsekwencji, straty sięgające milionów złotych. Równie istotne są magazyny wyrobów gotowych, których zapełnienie wspomaga sprzedaż oraz zapasu części zamiennych do najbardziej istotnych maszyn. Zapasy, stany magazynowe, dostawy wychodzące oraz przychodzące i nowe zlecenia produkcyjne powodują, że wzajemne zależności między tymi zmiennymi wymagają wielopoziomowej koordynacji w czasie rzeczywistym. Do tego właśnie służy oprogramowanie klasy Warehouse Management System (WMS). W największym uproszczeniu, to rozwiązanie pozwala rejestrować każde wejście i wyjście do/z magazynu oraz w czasie rzeczywistym mierzyć lokalizację poszczególnych towarów i stany magazynowe. Niektóre systemy WMS samodzielnie lub przy wsparciu sztucznej inteligencji potrafią także składać zamówienia wewnętrzne lub zewnętrzne, by stale zapewniać odpowiedni poziom zatowarowania.
Produkcja najwyższej jakości
Same komponenty nie są w stanie samodzielnie wytworzyć żadnego produktu. Sercem każdej firmy przemysłowej są park maszynowy i linie produkcyjne. Od strony informatycznej zarządza nimi Manufacturing Execution System (MES). Wytworzenie pojedynczej sztuki wyrobu zwykle wymaga co najmniej kilkunastu operacji na różnych maszynach. System MES na bieżąco śledzi ich pracę, stopień zajętości, sprawność, dostępność surowców produkcyjnych i wiele innych parametrów. Pozwala to, między innymi, na optymalizację kluczowego dla branży wskaźnika OEE (Overall Equipment Effectiveness), prezentującego ilość efektywnego czasu pracy parku maszynowego. System MES, dzięki śledzeniu potężnego strumienia danych w czasie rzeczywistym, jest w stanie wychwytywać wiele interesujących zależności, wskazując zarządowi źródła awarii, opóźnień produkcyjnych, miejsca w procesie, które okazują się być krytycznymi dla zachowania powtarzalnej jakości wyrobów, itd. Wiele problemów jest spowodowanych błędami ludzkimi, wynikającymi ze zmęczenia, niejasnych dyspozycji, nieuwagi, itd. System MES pozwala zredukować ich ilość, ponieważ zastępuje ludzi w dziesiątkach procesów, o wiele lepiej radząc sobie z planowaniem produkcji, bieżącym utrzymaniem tempa produkcji, optymalizacją czasu pracy maszyn. Dzięki integracji z WMS, możliwe staje się stworzenie prawdziwie płynnego procesu wytwarzania, gdzie czas potrzebny do rozpoczęcia realizacji zleceń jest zredukowany do minimum. System MES doskonale sprawdza się także w zadaniach związanych z ograniczaniem marnotrawstwa i strat materiałowych. Śledząc zużycie surowców, tempo prac i inne wskaźniki, oprogramowanie jest w stanie ulepszać procesy, sugerować zmiany pozwalające na obniżenie kosztów produkcji i zwiększenie marży.
Każda firma przemysłowa na pewnym etapie rozwoju potrzebuje optymalizacji procesów i przejścia na przetwarzanie danych w formie cyfrowej. Bez tego kroku niemożliwym jest skalowanie biznesu oraz maksymalizowanie zysku. W firmach produkcyjnych doskonałym wsparciem kadry zarządzacającej jest oprogramowanie klasy ERP oraz dodatkowe systemy “specjalistyczne”: system MES oraz WMS. Taka kombinacja pozwala czuwać nad prawidłowym przepływem danych, pieniędzy i materiałów na każdym etapie funkcjonowania firmy oraz dodatkową optymalizację najbardziej istotnych obszarów: produkcji i magazynu. Kluczowe jest jednak, aby rozumieć różnice pomiędzy poszczególnymi rozwiązaniami i dążyć do synergii pomiędzy nimi.
Artykuł zewnętrzny
